مهدویت و مطالعات اخلاقی

درباب شباهت‌های حضرت امیر‌المؤمنین علیه‌السلام، با حضرت بقية‌الله (عج) سخن بسیار است. چرا که معصومین علیهم‌السلام همگی نور واحدی هستند. به این معنا که علم و عصمت و صفات روحی‌شان به قدری شبیه یکدیگر است که اگر هر یک از ایشان را بشناسیم، همه را شناخته‌ایم. زیارت جامعه کبیره گنجینه‌ای لبریز از صفات مشترک معصومین علیهم‌السلام است که شرح آن مثنوی هفتاد من کاغذ خواهد شد، اما در این مجال به بیان ذره‌ای از این فضایل مشترک می‌پردازیم.
در زیارت شریف جامعه می‌خوانیم: «انتم السيبل الاعظم و الصراط الأقوم... و الباب المتبلی به الناس من اتاکم نجی و من لم يأتکم هلک ؛ شمایید شاهراه و راه راست و آن، شمایید آن درگاهی که مردم به آن آزمایش می‌شوند؛ هر کس نزد شما آمد نجات یافت، و هر کس نزد شما نیامد، هلاک شد».
در دعای شریف ندبه نیز می‌خوانیم: «اين باب الله الذی منه يؤتی؛ کجاست آن درگاهی که هر کس بخواهد به سمت خدا گام بردارد، فقط از این درگاه می‌تواند وارد شود». اکنون جای این سؤال است که جواز ورود به این درگاه و آستان که تنها راه رستگاری و نجات معرفی شده است را چگونه می‌توانیم به‌دست آوریم. برای پاسخ به این پرسش به بیان دو مقدمه که در دعای ندبه نیز آمده، می‌پردازیم.
مقدمه اول: خداوندا تو مزد (رسالت) حضرت محمد صلی‌الله‌علیه‌وآله را دوستی و مودت اهل‌بیت علیهم‌السلام قرار دادی و در قرآن فرمودی: «بگو من از شما برای رسالت مزد نخواهم جز دوستی و محبت خاندانم».
مقدمه دوم: باز در قرآن فرمودی: «آن‌چه که از شما (مردم) به عنوان مزد خواستم آن هم به سود شما است».
در این مقدمه آن سودی که از پرداخت اجر رسالت پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، نصیب مردم می‌شود این‌گونه بیان شده: «مَا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ مِنْ أَجْرٍ إِلَّا مَن شَاءَ أَن يَتَّخِذَ إِلَى رَبِّهِ سَبِيلًا؛ من از شما اجر و مزدی نمی‌خواهم مگر از کسی که بخواهد راهی به سوی خدا بیابد».
نتیجه این‌که محبت به اهل‌بیت و نزدیکان پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله خصوصاً امام عصر علیه‌السلام سود بزرگی از لحاظ معنوی نصیب انسان می‌کند و باعث هدایت انسان به سوی حقیقت جهان هستی یعنی پروردگار می‌گردد، امّا راه ایجاد و تقویت محبت چیست؟
راه ازدیاد محبت، یادآوری نعمت‌ها است، چنان‌که خداوند به یکی از پیامبران فرمود: مرا دوست داشته باش و مرا نزد مردم محبوب ساز. عرض کرد: من تو را دوست دارم، اما چه کار کنم که مردم تو را دوست بدارند. فرمود: نعمت‌های مرا نزد آنان به یادشان بیاور که در این صورت مرا دوست می‌دارند. لذا وقتی ما نعمت‌هایی را که به واسطه معصومین علیه‌السلام به ما رسیده متذکر شویم، سبب محبت به ایشان و نیز ورود به این درگاه الهی می‌شود.
اکنون این سؤال به وجود می‌آید که چه نعمتی به واسطه ایشان به مارسیده است؟ برای پاسخ به این سؤال به سه مقدمه توجه فرمائید:
مقدمه اول: بدون تردید از کوچک‌ترین خوبی‌ها که نزد ماست تا نعمت‌های عظیمی که نزد خود می‌یابیم، همگی از جانب خداوند متعال به ما رسیده است، همچنین است هر بلایی که از ما دفع شده است.
مقدمه دوم: خداوند متعال این نعمت‌ها را با واسطه به ما عنایت فرموده است، چنان‌که امام صادق علیه‌السلام فرمودند: «ابی الله ان يجری الامور الاّ بالأسباب و جعل لکل شئ سبباً؛ خداوند کارها را جز از راه سبب‌ها انجام نمی‌دهد».
مقدمه سوم: در دعای ندبه می‌خوانیم: «اين السبب المتصل بين الارض و السماء؛ کجاست آقایی که سبب اتصال دهنده بین مخلوق و خالق است»، یعنی امام عصر علیه‌السلام واسطه فیض و نعمت‌ها هستند.
با این مقدمات، حضرت بقية الله الاعظم عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف واسطه رساندن این نعمت‌ها به انسان‌ها ست و هر نعمت به ظاهر کوچک که به چشم ما نمی‌آید تا نعمت‌های بزرگ همه و همه به واسطه این سبب الهی به ما می‌رسد، البته ناگفته پیداست که ایشان تنها سبب و وسیله هستند و نعمت دهنده حقیقی خدای متعال است.
به امید آن‌که خداوند ما را از کوبندگان این درگاه الهی قرار دهد.

مهدی زروان